អន្តរជាតិ៖ កាលពីថ្ងៃទី៦ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២០ នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំគណៈកម្មាធិការទី៣ នៃមហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិសហរដ្ឋអាមេរិកជប៉ុន និងបណ្តាប្រទេសសហភាពអឺរ៉ុប ក្នុងនោះមានប្រទេសចំនួន៣៩ បានទទូចឲ្យចិនគោរពសិទ្ធិជនជាតិភាគតិចមូស្លីមវីហ្គ័រនៅស៊ីនជាំងនិងតំបន់ឯទៀត ដោយទាមទារឲ្យមានការស៊ើបអង្កេតការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញជនជាតិភាគតិចនៅតំបន់នោះ ។ ប៉ុន្តែប្រទេស៥៥ទៀត ចាត់ទុកសំណើនេះជាការលូកលាន់កិច្ចការចិន។
នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំគណៈកម្មាធិការសង្គម មនុស្សធម៍ និងកិច្ចការវប្បធម៌ នៃមហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិ នៅពីថ្ងៃទី៦ ខែតុលាម្សិលមិញនេះសំណុំរឿងសិទ្ធិមនុស្ស នៅតំបន់ស៊ីនជាំង ទីបេ និងហុងកុង ក្លាយទៅជាការប្រឈមមុខដាក់គ្នារវាងប្រទេសចំនួន៣៩ទល់នឹងប្រទេសចំនួន៥៥ផ្សេងទៀតដែលរួមមានចិន ។
បើយោងតាមទីភ្នាក់ងារព័ត៌មាន AFP បានចុះផ្សាយសម្តីស់ឯកអគ្គរដ្ឋទូតអាល្លឺម៉ង លោកChristoph Heusgen ដែលជាអ្នកដឹកនាំគំនិតផ្តួចផ្តើមលើនៃសេចក្តីថ្លែងការណ៍ ក្នុងកិច្ចប្រជុំស្តីពីសិទ្ធិមនុស្ស បានលើកឡើងថា៖«យើងអំពាវនាវឲ្យចិន គោរពសិទ្ធិមនុស្ស ជាពិសេសសិទ្ធិរបស់បុគ្គលជនភាគតិចខាងសាសនា និងជាតិពិន្ធុ នៅតំបន់ទីបេ និងស៊ីនជាំង»។ជាក់ស្តែងកាលពីឆ្នាំ ២០១៩ អង់គ្លេសបានព្រៀងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ស្រដៀងគ្នានេះដែរ ប៉ុន្តែមានត្រឹមតែប្រទេសចំនួន២៣ប៉ុណ្ណោះចុះហត្ថលេខា។
សេចក្ដីថ្លែងការណ៍ដដែរនេះ បានថ្កោលទោសការប្រើប្រាស់ស្ថានការណ៍នៅហុងកុងជាលេសក្នុងការជ្រៀតជ្រែកចូលកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់ចិន។ ក្រោយពីអ្នកការទូតអាល្លឺម៉ង់ អានសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួច មន្ត្រីទូតប៉ាគីស្ថាន ក៏បានអានសេចក្តីថ្លែងការណ៍តបដែលចុះហត្ថលេខាដោយប្រទេសចំនួន៥៥ ក្នុងនោះរួមមាន៖ ចិនផងដែរ។
ដោយឡែកព្រោះចង់សំដៅទៅលើ ប្រទេសអាល្លឺម៉ង់ សហរដ្ឋអាមេរិក និងចក្រភពអង់គ្លេស លោក Zhang Jun ឯកអគ្គរដ្ឋទូតចិន បានរិះគន់ខ្លាំងៗថា៖ ប្រទេសទាំង៣ មានចរិតលាក់ពុត និងទាមទារពួកគេឲ្យបញ្ឈប់គំនិតអំនួត និងរើសអើងពូជសាសន៍។
ជាក់ស្តែង នៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់ប្រទេសទាំង៣៩នោះ ទាមទារឲ្យចិនផ្តល់សិទ្ធិជាបន្ទាន់ និងគ្មានការរារាំងដល់អ្នកសង្កេតការណ៍ឯករាជ្យដែលរួមមានឧត្តមស្នងការសិទ្ធិមនុស្សរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិដើម្បីចូលទៅកាន់តំបន់ស៊ីនជាំង។ ប្រទេសទាំង៣៩ ក៏លើកឡើងពីការព្រួយបារម្ភស្ថានភាពនៅទីក្រុងហុងកុងផងដែរ។
ជុំវិញបញ្ហានឹងការចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ទៅមកនេះ អ្នកការទូតមកពីអឺរ៉ុបក៏បានអះអាងថា ចិនកំពុងដាក់សម្ពាធលើប្រទេសដទៃទៀត កុំឲ្យចុះហត្ថលេខាលើសេចក្តីថ្លែងការណ៍ស្តីពីបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សនៅស៊ីនជាំងដែលលើកឡើងដោយអាល្លឺម៉ង់។ ប្រភពព័ត៌មានខាងលើបន្តថាចិនគំរាមលែងផ្តល់កងទ័ពរក្សាសន្តិសុខ ឬហាមឃាត់មិនឲ្យសាងសង់អាគារនៅស្ថានទូតថ្មីរបស់ទាំងនោះនៅទឹកដីចិន។
គួររម្លឹកផងដែរថា បើនិយាយរឿងស៊ីនជាំង កាលពីខែមុន វិទ្យាស្ថានគោលនយោបាយយុទ្ធសាស្ត្រអូស្ត្រាលី(ASPI) ធ្លាប់បានអះអាងថា ខ្លួនកំណត់បានទីតាំងច្រើនជាង៣៨០កន្លែង ដែលត្រូវបានសាងសង់ដើម្បីដាក់ជនជាតិភាគតិចវីហ្គ័រជាង១លាននាក់ និងក្រុមជនជាតិភាគតិចនិយាយភាសាតួកគីដទៃទៀត។ ទាក់ទិននឹងសំណុំរឿងសិទ្ធិមនុស្សនៅស៊ីនជាំងនេះក៏បាននាំឲ្យសភាអាមេរិក អនុម័តសេចក្តីព្រាងច្បាប់កាលពីចុងខែកញ្ញាដែលហាមឃាត់ការនាំចូលផលិតផល ដែលផលិតនៅតំបន់ស៊ីនជាំង និងជាប់ពាក់ព័ន្ធការធ្វើការដោយបង្ខំ៕ដោយ៖ស តារា