ព្រឹត្តិការណ៍អន្តរជាតិដែលចាប់អារម្មណ៍បំផុតចំនួន 10 ក្នុងឆ្នាំ 2024

ចែករំលែក៖

មជ្ឈមណ្ឌលព័ត៌មាននគរវត្ត បានជ្រើសរើសព្រឹត្តិការណ៍ពិភពលោកដែលទទួលបានការចាប់អារម្មណ៍ខ្លាំងបំផុតចំនួន១០ នៅក្នុងឆ្នាំ២០២៤នេះ ។ នៅក្នុងឆ្នាំនេះមានការផ្លាស់ប្តូរជាច្រើន ក្នុងនោះគឺការផ្លាស់ប្តូរទិដ្ឋភាពភូមិសាស្ត្រនយោបាយក្នុងតំបន់ ក៏ដូចជាទំនាក់ទំនងបរទេសនិងការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចសង្គមនៃប្រទេសនានា…។
1. ការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិក
ដំបូងឡើយ ការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីអាមេរិកឆ្នាំ 2024 គឺជាការប្រកួតប្រជែងរវាងប្រធានាធិបតីបច្ចុប្បន្ន Joe Biden នៃគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ នឹងអតីតប្រធានាធិបតី Donald Trump ដែលជាបេក្ខជននៃគណបក្សសាធារណរដ្ឋ។ ប៉ុន្តែនៅដំណាច់ខែកក្កដា លោក Biden បានបោះបង់កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងបោះឆ្នោតឡើងវិញ ហើយបានផ្តល់ផ្លូវដល់ “អនុប្រធាន” របស់គាត់លោកស្រី Kamala Harris ។
ទោះបីជាមានចំណាត់ថ្នាក់នៅពីក្រោយគូប្រជែងរបស់គាត់នៅក្នុងការស្ទង់មតិសាធារណៈនៅមុនថ្ងៃបោះឆ្នោតជាតិថ្ងៃទី 5 ខែវិច្ឆិកាក៏ដោយក៏លោក Trump បានឈ្នះយ៉ាងលើសលប់ដោយយកឈ្នះលោកស្រី Harris ទាំងចំនួនការបោះឆ្នោតសរុបនិងការបោះឆ្នោតប្រពៃណីដើម្បីក្លាយជាប្រធានាធិបតីទី 47 សហរដ្ឋអាមេរិក។ សេចក្តីប្រកាសប្រកបដោយទំនុកចិត្ត “អាមេរិកនឹងត្រលប់មកវិញ ហើយអស្ចារ្យជាងពេលណាទាំងអស់!” របស់លោក Trump ក្នុងរាត្រីជ័យជម្នះ មិនត្រឹមតែជាពាក្យស្លោកនៃយុទ្ធនាការប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងជាសញ្ញាបង្ហាញពីការផ្លាស់ប្តូរយ៉ាងជ្រាលជ្រៅនៅក្នុងកិច្ចការក្នុងស្រុកនិងកិច្ចការបរទេសរបស់ទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោននាពេលខាងមុខ។
2. សង្រ្គាមរវាងរុស្ស៊ីនឹងអ៊ុយក្រែននៅតែបន្តអូសបន្លាយ
ជិត៣ឆ្នាំបានកន្លងផុតទៅហើយ រុស្ស៊ីនៅតែមិនទាន់ប្រកាសថាខ្លួនបានសម្រេចគោលដៅដំបូងដែលបានកំណត់សម្រាប់យុទ្ធនាការយោធាពិសេសនៅអ៊ុយក្រែន។ ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ នៅចុងឆ្នាំនេះសញ្ញាសន្តិភាពវិជ្ជមានមួយបានលេចចេញឡើង នៅពេលដែលប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី លោក វ្ល៉ាឌីមៀរ ពូទីន បាននិយាយថា ស្លូវ៉ាគីគឺជាទីតាំងដ៏ស័ក្តិសមសម្រាប់ការចរចាអនាគតដ៏មានសក្តានុពលលើការដោះស្រាយជម្លោះអ៊ុយក្រែន។ កន្លងមក ប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែនលោក Volodymyr Zelensky ក៏បានទុកឱកាសនៃបទឈប់បាញ់ជាមួយរុស្ស៊ីជាលើកដំបូងដែរ។
3. ឆ្នាំក្តៅបំផុតក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រមនុស្សជាតិ
អង្គការឧតុនិយមពិភពលោក (WMO) គណនាថា សីតុណ្ហភាពជាមធ្យមនៅទូទាំងពិភពលោកក្នុងឆ្នាំ 2024 អាចកើនឡើង 1.55 អង្សាសេ បើប្រៀបធៀបទៅនឹងសម័យមុនឧស្សាហកម្ម ដែលបំបែកកំណត់ត្រាឆ្នាំ 2023 ដែលក្លាយជាឆ្នាំក្តៅបំផុតក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ។ នៅពេលដែលផែនដីកាន់តែក្តៅ អាកាសធាតុកាន់តែខុសប្រក្រតី និងពិបាកក្នុងការទស្សន៍ទាយ។ គ្រោះធម្មជាតិដ៏អាក្រក់ជាបន្តបន្ទាប់ដូចជា គ្រោះរាំងស្ងួត រលកកម្តៅ ទឹកជំនន់ និងព្យុះខ្លាំងបានកើតឡើងនៅកន្លែងជាច្រើន ដែលបណ្តាលឱ្យមានផលវិបាកធ្ងន់ធ្ងរដល់មនុស្ស និងទ្រព្យសម្បត្តិ។
4. មជ្ឈិមបូព៌ា “បង្កើនកម្តៅ”
ជម្លោះអុីស្រាអែល និងក្រុមហាម៉ាសមិនបង្ហាញសញ្ញានៃការបញ្ចប់ឡើយ។ ទន្ទឹមនឹងនេះ អុីស្រាអែល និងអុីរ៉ង់បាន “សងសឹក” ម្តងហើយម្តងទៀត ជាមួយនឹងការវាយប្រហារដោយមីស៊ីលលើទឹកដីគ្នាទៅវិញទៅមក។ ជាមួយគ្នានេះ កងទ័ពអុីស្រាអែលក៏បន្តប្រយុទ្ធជាមួយក្រុម Houthi នៅយេម៉ែននិងអង្គការ Hezbollah នៅលីបង់។ នៅក្នុងប្រទេសស៊ីរី ក្រុមប្រឆាំងបានផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាល កាន់កាប់រដ្ឋធានី Damascus បង្ខំប្រធានាធិបតី Bashar al-Assad ឱ្យចាកចេញពីប្រទេស ដោយហេតុនេះបញ្ចប់សង្រ្គាមស៊ីវិលរយៈពេល 13 ឆ្នាំ និងការគ្រប់គ្រងជាង 50 ឆ្នាំដោយគ្រួសារ Assad ។ ជម្លោះរីករាលដាលនៅមជ្ឈិមបូព៌ាបានបន្សល់ទុកនូវស្លាកស្នាមយ៉ាងជ្រៅនៅក្នុងទិដ្ឋភាពជាច្រើននៃតំបន់។
5. សេដ្ឋកិច្ចពិភពលោករក្សាអត្រាកំណើនរបស់ខ្លួន។
ឆ្នាំ 2024 នឹងកត់ត្រាការផ្លាស់ប្តូរជាបន្តបន្ទាប់ ពីសហរដ្ឋអាមេរិក និងអឺរ៉ុបកាត់បន្ថយអត្រាការប្រាក់បន្ទាប់ពីច្រើនឆ្នាំមក អាល្លឺម៉ង់វ៉ាដាច់ជប៉ុន ក្លាយជាមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចទីបីក្នុងពិភពលោក។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ សេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកនៅតែរីកចម្រើនជាវិជ្ជមាន។ យោងតាមអង្គការសហប្រតិបត្តិការសេដ្ឋកិច្ច និងអភិវឌ្ឍន៍ (OECD) អត្រាកំណើន GDP សកលនៅឆ្នាំនេះត្រូវបានគេប៉ាន់ប្រមាណថានឹងឈានដល់ 3.2% ខ្ពស់ជាងបន្តិច 3.1% កាលពីឆ្នាំមុន។
6. អង្គការសហប្រជាជាតិបានអនុម័តដំណោះស្រាយលើកដំបូងរបស់ខ្លួនលើ AI
កាលពីថ្ងៃទី 21 ខែមីនា មហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិបានអនុម័តដោយឯកច្ឆន្ទលើដំណោះស្រាយសំខាន់មួយស្តីពីការលើកកម្ពស់ប្រព័ន្ធបញ្ញាសិប្បនិមិត្ត (AI) ប្រកបដោយសុវត្ថិភាព និងអាចទុកចិត្តបាន” ដើម្បីអំពាវនាវឱ្យប្រទេសនានារួមគ្នាការពារសិទ្ធិមនុស្ស ការពារទិន្នន័យផ្ទាល់ខ្លួន និងគ្រប់គ្រងសក្តានុពល ហានិភ័យពីបច្ចេកវិទ្យានេះ។ ដំណោះស្រាយនេះគឺជាគំនិតផ្តួចផ្តើមជាបន្តបន្ទាប់របស់រដ្ឋាភិបាលជុំវិញពិភពលោក ដើម្បីរៀបចំការអភិវឌ្ឍAI ។
7. ជំពូកថ្មីក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្តនៃការរកឃើញព្រះចន្ទ
ឧស្សាហកម្មអវកាសរបស់ប្រទេសចិនបានសរសេរជំពូកថ្មីមួយនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ នៅពេលដែលយានអវកាស Chang’e-6 បានប្រមូលសំណាកដោយជោគជ័យពីផ្នែកឆ្ងាយនៃព្រះចន្ទ ហើយត្រលប់មកផែនដីវិញនៅថ្ងៃទី 25 ខែមិថុនា។ នេះជាសមិទ្ធផលលើកដំបូងដែលសម្រេចបានក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រមនុស្សជាតិ។ សំណាកទាំងនេះបានបង្ហាញពីដាននៃសកម្មភាពភ្នំភ្លើងដ៏ខ្លាំងនៅលើព្រះចន្ទប្រហែល 2.8 ពាន់លានឆ្នាំមុន ដោយបើកទិសដៅស្រាវជ្រាវថ្មីស្តីពីការវិវត្តភូគព្ភសាស្ត្រនៃរាងកាយសេឡេស្ទាលនេះនៅជិតផែនដីបំផុត។
8. ការកើនឡើងនៃស្តាំនិយមនៅអឺរ៉ុប
បក្សស្តាំនិយមស្តាំ និងចលនាជាតិនិយមកំពុងកើនឡើងនៅក្នុងសភាសហភាពអឺរ៉ុប (EU) និងទទួលបានជ័យជម្នះក្នុងបណ្តាប្រទេសជាបន្តបន្ទាប់ រួមទាំងសមាជិកនាំមុខគេនៃប្លុកដូចជា បារាំង អាល្លឺម៉ង់។ ជាមួយនឹងការកើនឡើងនៃជំហរស្តាំនិយម ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំខាងមុខនេះ គម្រោងនិងកម្មវិធីរបស់សហភាពអឺរ៉ុបជាច្រើននឹងកាន់តែពិបាកឆ្លងកាត់នៅក្នុងសភាអឺរ៉ុប (EP) រួមទាំងកិច្ចព្រមព្រៀងបៃតងស្តីពីថាមពល និងបរិស្ថាន។ បញ្ហាអន្តោប្រវេសន៍និងការធ្វើចំណាកស្រុក, ការទូត, កិច្ចសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ។
9. BRICS ពង្រីកសមាជិកភាព
ក្រុមនៃប្រទេសដែលមានសេដ្ឋកិច្ចរីកចម្រើនឈានមុខគេ (BRICS) ដើមឡើយរួមមានប្រេស៊ីល រុស្ស៊ី ឥណ្ឌា ចិន និងអាហ្វ្រិកខាងត្បូង។ កាលពីដើមឆ្នាំនេះ BRICS បានស្វាគមន៍សមាជិកថ្មី អុីរ៉ង់ អេហ្ស៊ីប អេត្យូពី និងអារ៉ាប់រួម។ បច្ចុប្បន្ននេះ ប្រទេសជាច្រើនទៀតក៏កំពុងស្នើឱ្យចូលរួមជាមួយ BRICS ដោយហេតុនេះបង្ហាញពីការកើនឡើងនៃឥទ្ធិពលសេដ្ឋកិច្ច និងនយោបាយនៃប្លុកនេះនៅក្នុងឆាកអន្តរជាតិ។
10. កូរ៉េខាងជើងចាត់ទុកកូរ៉េខាងត្បូងជាប្រទេសអរិភាព
កាលពីថ្ងៃទី 17 ខែតុលា សភាប្រជាជនកំពូលរដ្ឋសភាកូរ៉េខាងជើងបានធ្វើវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញដោយកំណត់កូរ៉េខាងត្បូងជា “ប្រទេសសត្រូវ”។ ចំណាត់ការនេះបានកើតឡើងបន្ទាប់ពីការប្រកាសរបស់មេដឹកនាំកូរ៉េខាងជើងលោក Kim Jong Un ដើម្បីបោះបង់គោលដៅនៃការបង្រួបបង្រួមឧបទ្វីបកូរ៉េ ចំពេលមានភាពតានតឹងកើនឡើងជាមួយកូរ៉េខាងត្បូង។ បច្ចុប្បន្នទំនាក់ទំនងអន្តរកូរ៉េបានធ្លាក់ចុះដល់កម្រិតទាបបំផុតក្នុងរយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំ៕ ដោយ៖ ធីរីណា