ពលរដ្ឋប៉ាណាម៉ា បាតុកម្មប្រឆាំងការចង់យកព្រែកជី ពីសំណាក់លោកត្រាំ

ចែករំលែក៖

ព្រែកជីកប៉ាណាម៉ា ដែលជាប្រឡាយដែលមនុស្សបង្កើតដ៏ល្បីល្បាញបំផុតនៅលើពិភពលោក កំពុងបង្កើតកម្តៅម្តងទៀត ដោយសារតែសេចក្តីថ្លែងការណ៍ដ៏មហិច្ឆតារបស់ប្រធានាធិបតីជាប់ឆ្នោតអាមេរិក លោក ដូណាល់ ត្រាំ ថាគាត់នឹង “យកមកវិញ” ប្រឡាយនេះឱ្យអាមេរិកគ្រប់គ្រង។ រដ្ឋាភិបាល និងប្រជាជនប៉ាណាម៉ាជាច្រើនបានសម្តែងការប្រឆាំង។ ដូច្នេះ តើអ្នកណាជាម្ចាស់ប្រឡាយនេះ?
ប្រឡាយត្រូវបានជីកដោយជនជាតិអាមេរិក
សេចក្តីថ្លែងការណ៍នេះត្រូវបានសរសេរដោយលោក Trump នៅលើវេទិកាសង្គម Truth Social របស់គាត់នៅថ្ងៃទី 21 ខែធ្នូ ហើយភ្លាមៗនោះបានទាក់ទាញការចាប់អារម្មណ៍ពីពិភពលោកដោយសារតែភាពរសើបនៃប្រឡាយប្រវត្តិសាស្ត្រនេះ។ មតិសាធារណៈចោទជាសំណួរថា «តើនរណាជាម្ចាស់ព្រែកនោះ?
ជាផ្លូវការ រដ្ឋាភិបាលប៉ាណាម៉ាបច្ចុប្បន្នគឺជាម្ចាស់ និងប្រតិបត្តិករព្រែកជីកតាមរយៈភ្នាក់ងារឯកទេសមួយហៅថា អាជ្ញាធរព្រែកជីកប៉ាណាម៉ា។ កម្មសិទ្ធិនេះត្រូវបានបង្កើតឡើងអស់រយៈពេល 25 ឆ្នាំ។
មុននោះ សហរដ្ឋអាមេរិកគឺជាអង្គភាពដែលដំណើរការប្រឡាយនេះពេញសតវត្សរ៍ទី 20 សហរដ្ឋអាមេរិកបានកាន់កាប់ដីដែលហៅថា Canal Zone បន្ទាប់ពីបានជួយប៉ាណាម៉ាទទួលបានឯករាជ្យពីប្រទេសកូឡុំប៊ី ហើយចាប់ផ្តើមសាងសង់ព្រែកជីកនេះនៅឆ្នាំ 1904 ។ ប្រឡាយនេះត្រូវបានបើកជាផ្លូវការនៅឆ្នាំ 1914 ដោយផ្លាស់ប្តូរឧស្សាហកម្មដឹកជញ្ជូនសកល និងអនុញ្ញាតឱ្យនាវាដឹកទំនិញរាប់ពាន់គ្រឿង និងនាវាចម្បាំងអាមេរិកឆ្លងកាត់ជារៀងរាល់ឆ្នាំ។
ការគ្រប់គ្រងរបស់អាមេរិកលើព្រែកជីកប៉ាណាម៉ា និងការដកជនជាតិប៉ាណាម៉ាចេញពីប្រតិបត្តិការប្រឡាយនេះ បានបង្កើតភាពតានតឹងរវាងអ្នកស្រុក និងភ្ញៀវទេសចរអាមេរិក ដែលបណ្តាលឱ្យរដ្ឋាភិបាលសាងសង់ជញ្ជាំងរវាងទីក្រុងប៉ាណាម៉ា និងប្រឡាយក្នុងតំបន់ក្នុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ 1950 ។
នៅថ្ងៃទី 9 ខែមករា ឆ្នាំ 1964 ការតវ៉ាដ៏ធំមួយបានផ្ទុះឡើង ហើយមនុស្ស 28 នាក់បានស្លាប់នៅក្នុងការបង្រ្កាបរបស់រដ្ឋាភិបាល ដែលបណ្តាលឱ្យមានការខឹងសម្បារជាអន្តរជាតិ និងលើកទឹកចិត្តអ្នកយុទ្ធសាស្ត្រអាមេរិកឱ្យគិតអំពីការបោះបង់ចោលរបបគ្រប់គ្រង។ ទោះយ៉ាងណា ១៣ ឆ្នាំក្រោយមក ក្នុងឆ្នាំ ១៩៧៧ ដែលប្រធានាធិបតីអាមេរិក លោក Jimmy Carter និងមេដឹកនាំប៉ាណាម៉ា លោក Omar Torrijos បានចាប់ផ្តើមចុះហត្ថលេខាលើសន្ធិសញ្ញាចំនួនពីរ ដើម្បីបញ្ចប់ការគ្រប់គ្រងព្រែកជីករបស់សហរដ្ឋអាមេរិកបន្តិចម្តងៗ។ បន្ទាប់ពីរយៈពេលនៃការគ្រប់គ្រងរួមគ្នា ឥទ្ធិពលដោយការលុកលុយរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកក្នុងឆ្នាំ 1989 ដែលបានផ្តួលរំលំមេដឹកនាំយោធា Manuel Noriega ប៉ាណាម៉ាបានកាន់កាប់ទាំងស្រុងនូវព្រែកជីកនៅឆ្នាំ 1999 ។
ប្រឡាយ Panama ជាកម្មសិទ្ធិរបស់ប្រជាជនប៉ាណាម៉ា
ប្រឡាយប៉ាណាម៉ាគឺជាផ្លូវទឹកដ៏សំខាន់ដែលតភ្ជាប់មហាសមុទ្រអាត្លង់ទិក និងប៉ាស៊ីហ្វិក ដែលអនុញ្ញាតឱ្យកប៉ាល់ធ្វើដំណើរតាមមហាសមុទ្រគេចពីចម្ងាយបន្ថែម 7,000 ម៉ាយល៍ (13,000 គីឡូម៉ែត្រ) ជុំវិញចុងអាមេរិកខាងត្បូង។ ប្រឡាយនេះមានប្រវែង ៨២ គីឡូម៉ែត្រ ដោយកាត់ប្រទេសប៉ាណាម៉ា ជាប្រទេសមួយស្ថិតនៅចន្លោះអាមេរិកកណ្តាល និងអាមេរិកខាងត្បូង។ នៅឆ្នាំ 2024 គិតត្រឹមថ្ងៃទី 30 ខែកញ្ញា កប៉ាល់ជិត 10,000 បានឆ្លងកាត់ប្រឡាយនេះ ដោយបានផ្ទុកទំនិញចំនួន 423 លានតោន រួមទាំងអាហារ សារធាតុរ៉ែ និងផលិតផលដែលផលិតដោយរោងចក្រ៕ ដោយ៖ ធីរីណា