សារព័ត៌មាន នគរវត្ត តែងតែនាំមុខគេជានិច្ច
កោះគរ ស្ថិតនៅកណ្ដាលទឹកទល់មុខវត្តឈូងលាភទំនប់ទួលក្រសាំង ។ ខ្ញុំភ័យណាស់ រួចអង្គុយយំនៅចាំគេម្នាក់ឯងរហូតដល់ជិល្ងាចមិនឃើញទូកមកយកខ្ញុំទេ។មេសហករណ៍ក៏ប្រាប់ទៅមេកងថាឲ្យយកខ្ញុំទៅកងកុមារវិញ។ ស្របពេលជាមួយនោះម៉ោងបាយក៏មកដល់។ គ្រប់ៗគ្នាដែលដើរកាត់ខ្ញុំលាន់មាត់ថា អ្ហែងសំណាងហើយទូកមិនមកយកកុំអីងាប់បាត់ហើយ។
ក្រោយពីហូបបាយល្ងាចហើយកុមារទាំងអស់ក៏ដើរត្រឡប់ទៅសម្រាកនៅឯរោងវែងវិញ។ ម្នាក់ៗសុទ្ធតែស្គាល់គ្នា ប៉ុន្តែភាគច្រើនកុមារទាំងអស់នោះមិននិយាយសួរសុខទុក្ខគ្នានោះទេ។ ពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃ កុមារទទួលរងការធ្វើបាបទាំងផ្លូវចិត្តនិងផ្លូវកាយហើយដោយហត់នឿយមិនបានសម្រាកមិនបានរៀនសូត្ររស់នៅបែកម៉ែឪបងប្អូន ថែមទាំងហូបមិនឆ្អែតទៀត និងពេលខ្លះត្រូវអង្គការវាយធ្វើបាបបង្អត់អាហារព្រោះតែធ្វើការមិនគ្រប់តាមផែនការរបស់គេ ហើយនៅពេលដែលយើងឈឺគឺគ្មានថ្នាំព្យាបាលនោះទេ។
ពេលវេលាដើរទៅមុខជានិច្ច។ កុមារខ្លះឈឺគ្រុនចាញ់ស្គមរីងរៃកើតដំបៅ អ្នកខ្លះឈឺភ្នែកក្រហមខ្លះទៀតរាករូសរហូតដល់ស្លាប់ក៏មានដែរ។ ក្នុងរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យគ្មាននរណាហ៊ាននិយាយស្ដីអ្វីទាំងអស់។ ម្នាក់ៗដឹងតែពីខិតខំធ្វើការងារសម្រុកធ្វើឲ្យចប់ផែនការមួយនឹងចូលដល់ផែនការមួយទៀតតាមតែសមមិត្តបញ្ជា ។ ពួកខ្ញុំមេកងឲ្យលើកភ្លឺស្រែ។ ចំណែកពួកធំៗឆ្លាតណាស់គេចាប់យកតែកន្លែងណាដែលជាដីទួលស្រាប់ នោះគេនឹងឆាប់បានសម្រេចតាមផែនការហើយចេញទៅហូបបាយអស់។ ចំណែកខ្ញុំគេទុកឲ្យលើកភ្លឺស្រែនៅកន្លែងដីទំនាប។ ខ្ញុំរែកចាក់មួយប៉ែលៗបានតិចៗ ព្រោះខ្ញុំនៅតូចគ្មានកម្លាំងគ្រប់គ្រាន់នោះទេ។ខ្ញុំតែងតែលើកភ្លឺស្រែរួចក្រោយគេថែមទាំងមិនត្រង់ជួរដូចគេនោះទេពេលទៅដល់រងបាយគេបានប្រាប់មេសហករណ៍ថាកុំឲ្យបាយខ្ញុំហូបព្រោះលើកភ្លឺមិនស្មើអ្នកផ្សេង។ ខ្ញុំឃ្លានតាំងពីព្រឹកមិនបានហូបអីសោះឡើងញ័រដៃជើង។ ខ្ញុំអង្គុយយំនៅក្រោមដើមគគីរខាងមុខរោងបាយ។ ខ្ញុំយំឡើងទឹកភ្នែកហូររហាមដោយអាណិតខ្លួនពេកព្រោះខំប្រឹងធ្វើការសឹងស្លាប់ទៅហើយ នៅមិនបានបាយហូបទៀត។ កុមារគ្រប់គ្នាដើរទៅៗ ទោះខ្ញុំស្រែកយំយ៉ាងណាក៏គ្មានអ្នកណាសួរនាំខ្ញុំ ឬហៅខ្ញុំហូបបាយដែរ។ កុមារគ្រប់គ្នាមិននិយាយរកខ្ញុំ ឬអាណិតអាសូរខ្ញុំទេ។ កុមារម្នាក់ៗសំងំយកតែសុខរៀងៗខ្លួន ដូចពាក្យអង្គការបានចែងថា “សក់អ្នកណាក្បាលអ្នកហ្នឹង” ។ ពេលនោះមិត្តពៅដែលធ្វើការនៅក្នុងសហករណ៍បានជិះសេះមកដល់ ហើយបានយកសេះនៅចងក្រោមដើមគគីរក្បែរនោះ។ គាត់បានសួរនាំខ្ញុំ ហើយខ្ញុំក៏បានរៀបរាប់ប្រាប់គាត់ទៅតាមដំណើររឿង។ មិត្តពៅបានហៅខ្ញុំឲ្យដើរតាមគាត់ហើយប្រាប់ចុងភៅឲ្យយកបាយមកឲ្យខ្ញុំហូប។ ខ្ញុំបែរជាមានសំណាងទៅវិញនៅថ្ងៃនេះ ព្រោះបានហូបឆ្អែតហើយមានសម្លឆ្ងាញ់ទៀត។ ពេលហូបឆ្អែតហើយខ្ញុំក៏ទៅដួសទឹកពាងផឹកហើយមានកម្លាំងឡើងវិញ។ ថ្ងៃឡើងខ្ញុំបានបន្តទៅលើកភ្លឺស្រែទៀត។
នៅអំឡុងឆ្នាំ ១៩៧៨ ស្រូវចាប់ផ្ដើមក្បាច់គុម្ពល្អណាស់ពាសពេជ្រស្រែ។ ផែនការថ្មីរបស់កងកុមារគឺដកស្មៅដែលដុះនៅក្នុងស្រូវឲ្យបានសម្រេចតាមផែនការទើបបានហូបបាយ។ ខ្ញុំធ្វើមិនសម្រេចតាមផែនការនោះទេព្រោះកុមារធំៗដកលឿនទៅមុខដោយទុកប្រឡោះធំឲ្យខ្ញុំធ្វើម្នាក់ឯងចង់ស្លាប់ខ្លួន។ ខ្ញុំបោចស្មៅរួចក្រោយគេ ហើយពេលទៅដល់កន្លែងគេមិនឲ្យបាយខ្ញុំហូបទៀតហើយ។ ខ្ញុំខឹងក៏ស្រែកយំរួចខ្ញុំដើរសំដៅទៅត្រពាំងមួយដើម្បីប្រុងនឹងលោតសម្លាប់ខ្លួន។ ខ្ញុំដើរមិនទាន់ទៅដល់ត្រពាំងផង ឪខ្ញុំបានឃើញផ្លែថ្កូវទុំក្រហមឆ្អៅក្រោមគុម្ពឬស្សី។ ខ្ញុំមិនដឹងថាជារបស់អ្នកណានោះទេ ខ្ញុំរត់ទៅរើសយកមកខាំហូបភ្លាមៗ។ ផ្លែថ្កូវនោះឆ្ងាញ់ណាស់ហូបហើយមានកម្លាំងតែម្ដង។ នៅពេលនោះខ្ញុំមិនខ្វល់ថាផ្លែថ្កូវនោះជារបស់អ្នកណានោះទេ ខ្ញុំដឹងត្រឹមថា បើខ្ញុំមិនហូបទេខ្ញុំនឹងស្លាប់ហើយនៅថ្ងៃនោះ។ ខ្ញុំហូបទាល់តែអស់ចំនួនបួនផ្លែ ទើបឆ្អែតហើយនៅសល់ផ្លែថ្កូវចំនួនមួយផ្លែខ្ញុំទុកនៅកន្លែងដើមវិញ។ ខ្ញុំក៏ប្រញាប់ដើរចេញទៅកន្លែងធ្វើការវិញភ្លាម។
បន្ទាប់ពីបញ្ចប់ការងារដកស្មៅគឺចូលដល់រដូវច្រូតកាត់ម្ដង។ កងកុមារទាំងអស់មានតួនាទីដើរប្រមូលកណ្ដាប់ស្រូវនៅតាមវាលស្រែ។ ដល់ម៉ោងបាយរទេះគោបានដឹកបាយយកទៅដល់វាលស្រែតែម្ដង។ នៅពេលឃើញរទេះគោដឹកបាយទៅដល់ម្នាក់ៗ រត់ប្រសាច ដណ្ដើមចាន ស្លាបព្រាគ្នាដើម្បីដួសបាយហូប។ ពេលយើងហូបបាយឆ្អែត យើងនាំគ្នាដើរសំដើរទៅបឹងដែលមានសុទ្ធតែស្លឹកព្រលឹត។ ខ្ញុំយកដៃវែកៗខាងលើដែលមានស្លឹកព្រលិតនិងរុក្ខជាតិផ្សេងៗទៀតចេញឲ្យស្អាតរួចក៏ក្បង់ទឹកផឹក។
ពេលវេលាដើរទៅមុខជានិច្ច ខោរបស់ខ្ញុំបានរហែកពីមួយថ្ងៃបន្តិចៗហើយគ្មានម្ជុលដេរឡើយ។ យូរៗទៅខោរបស់ខ្ញុំប្រែក្លាយទៅជាសំពត់សម្លុយ។ចំណែកឯអាវរបស់ខ្ញុំវិញរហែកមើលមិនយល់។ជើងទាំងគូរបស់ខ្ញុំដំបៅគ្រប់ចន្លោះម្រាម ព្រោះខ្ញុំគ្មានស្បែកជើងពាក់ទេ។
ខ្ញុំធ្វើការនៅវាលស្រែប្រមូលកណ្ដាប់ស្រូវបណ្ដើរ និងស្ដាប់វិទ្យុបណ្ដើរ។ កងទ័ពរំដោះបានវាយចូលមកដល់ភ្នំពេញហើយ។សំឡេងគ្រាប់ផ្លោងឮសូរឆាំង.ឆាំងរីឯស្នូរកាំភ្លើងឮសូរទ្រហឹងអឺងកងបែកផ្កាភ្លើងព្រោងព្រាត។ សំឡេងយន្តហោះឆ្លងកាត់ទ្រហឹងទៅមករញ្ជួយព្រះធរណី។ នៅខាងក្រោយឯណោះវិញ មនុស្សដើរទាំងហ្វូងៗមកតាមភ្លឺស្រែមានសំពាយរៀងខ្លួនដើរជាជូរៗមានទាំងទាំងចាស់ទាំងក្មេងដើរតាមយោធាហើយស្រែកថាទៅមុខទៅមុខទៀត។ នៅឯខាងស្រែវិញ មនុស្សចាប់ផ្ដើមងាកមើលគេដើរហើយអ្នកខ្លះឈប់ច្រូតក៏ចាប់ផ្ដើមឡើងពីស្រែបណ្ដើរៗ រួចដើរទៅតាមខ្មែរក្រហមកៀរ។ ខ្ញុំនឹងមិត្តង៉ែតបានដើរទៅតាមគេដែរ។ ទៅដល់ខាងមុខបានមួយសន្ទុះមីងម្នាក់បានមកសួរខ្ញុំថា ក្មួយឯងទៅណាមានម៉ែពុកទេ ទៅរកពុកម៉ែទៅ។
ពេលនោះខ្ញុំ និងមិត្តង៉ែតបានដើរ បញ្ច្រាស់គេត្រឡប់មកភូមិដំរីឆ្លងវិញ។ មកដល់ផ្ទះយាយសយបានស្រែកទាំងអំណរថា៖ ចៅយាយៗនៅចាំចៅមិនទៅណាទេ។ពេលគាត់និយាយចប់ ខ្ញុំរត់ទៅឱបយាយស្រែកយំដោយក្តីរំភើបពន់ពេក។ ចំណែកមិត្តង៉ែត បានដើរទៅផ្ទះរកឪពុកម៉ែរបស់គាត់ដែលនៅក្បែរផ្ទះរបស់ខ្ញុំដែរ។បន្ទាប់ពីរៀបចំរួចរាល់ យាយសយ តាទូច កូនប្រុស កូនស្រី របស់គាត់និងខ្ញុំ បានធ្វើដំណើរទៅផ្ទះម៉ែរបស់ខ្ញុំទៅមុខបន្តទៀត។ ក្រុមគ្រួសារខ្ញុំបានរៀបចំអូសពុកដែលគាត់ពិការជើងដើម្បីបន្តដំណើរទៅមុខជាមួយគ្នា។ យើងបានស្នាក់នៅភូមិនៅក្បែរនោះបានពីរយប់ ហើយយើងក៏ត្រឡប់មកភូមិដំរីឆ្លងវិញ។ ក្រុមគ្រួសាររបស់ខ្ញុំបាននាំគ្នាទៅច្រូតស្រូវដាក់ផ្ទះនិងបុកអង្ករដើម្បីដាំបាយហូប។
របបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យដែលមានរយៈពេល ៣ ឆ្នាំ ៨ ខែ ២០ឲ ថ្ងៃបានបញ្ចប់ទៅ។ បន្ទាប់ពីខ្មែរក្រហមបានដួលរលំប្រហែល ៦ខែខ្ញុំបានមករស់នៅទីក្រុងភ្នំពេញវិញជាមួយនឹងយាយសយ តាទូច និងកូនប្រុសកូនស្រីរបស់គាត់។ ស្ថាប័នផ្សេងៗបានចាប់ផ្ដើមបើកទ្វារឡើងវិញ។ ខ្ញុំនឹងកុមារផ្សេងទៀតក៏បានចូលរៀនដែរ។ ក្រោយមកខ្ញុំបានចូលបម្រើការងារនៅក្នុងក្រសួងវប្បធម៌និងវិចិត្រសិល្បៈហើយរៀបការមានកូនប្រុសម្នាក់ និងស្រីចំនួនពីរនាក់៕ (ចប់ដោយបរិបូណ៌)
