ខេត្តសៀមរាប៖ ប្រាសាទតានៃ គឺជាប្រាសាទមួយដែលមានទេសភាព និងរចនាប័ទ្មដ៏ស្រស់ស្អាត។ មានទីតាំងក្នុងព្រៃ និងផ្លូវចូលជាច្រកផ្លូវលំតូចមួយនោះ ដូច្នេះមិនសូវមានអ្នកទេសចរច្រើនទេ ដែលបានទៅដល់ប្រាសាទមួយនេះ។ ប្រាសាទតានៃ មានទីតាំងនៅខាងកើតប្រាសាទតាកែវ ឆ្ពោះទៅខាងជើងប្រហែល ៨០០ម៉ែត្រ។ ប្រាសាទតានៃកសាងឡើងក្នុងសតវត្សទី១២ ដោយព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ ដើម្បីឧទ្ទិសដល់ព្រះពុទ្ធសាសនាមហាយាន។
ប្រាសាទតានៃមានកំពែងចំនួន៣ជាន់។ កំពែងទី១ ជាថែវព័ទ្ធជុំវិញ និងមានច្រកទ្វារចេញចូលតូចៗចំនួន៤ នៅទិសធំទាំង៤។ នៅក្នុងបរិវេណកំពែងទី១ មានតួប៉មចំនួន២ ហោត្រៃ១ នៅផ្នែកខាងត្បូង និងមានច្រកផ្លូវមួយ ភ្ជាប់ពីតួប៉មខាងលិច ទៅខ្លោងទ្វារខាងជើង។ កំពែងទី២ ស្ថិតនៅចំងាយប្រមាណ ១០ម៉ែត្រពីកំពែងទី១ ដែលផ្នែកខាងកើតមានសំណង់តូចៗរាងការ៉េជាច្រើនសង់តម្រៀបគ្នាស្របតាមកំពែង។ កំពែងខាងក្រៅមានទំហំ ១៩០មX១៦០ម ដែលមានជញ្ជាំងពីថ្មបាយក្រៀមធ្វើពុំទាន់រួចរាល់ និងមានខ្លោងទ្វារ២នៅផ្នែកខាងកើត និងខាងលិច។ ប្រាសាទតានៃមានកសិណទឹកមួយជាន់រាងជាអក្សរ U និងខឿនរាងកាកបាទមួយនៅផ្នែកខាងកើត។
ស្ថានភាពបច្ចុប្បន្ននៃប្រាសាទតានៃ
តានៃជាសំណង់ប្រាសាទដ៏ពិសេសមួយស្ថិតនៅក្នុងទ្រង់ទ្រាយដើមនៅចំកណ្តាលព្រៃ ពុំទាន់មានការជួសជុល ឫអភិរក្សជាដុំកំភួននៅឡើយ។ បន្ទាប់ពីចុះការអង្កេតផ្ទាល់នៅលើទីតាំង គេបានកំណត់មូលហេតុចម្បងៗដែលបណ្តាលឲ្យមានការខូចខាតទៅលើប្រាសាទ ក្នុងនោះរួមមានកត្តារចនាសម្ព័ន្ធ៖ ដែលបណ្តាលមកពីអាយុកាល និងរចនាសម្ព័ន្ធផ្ទាល់។
កត្តាសម្ភារៈសំណង់៖ សម្ភារៈសំណង់ស្ថាបត្យកម្មប្រាសាទតានៃ ត្រូវបានប្រើប្រាស់លាយគ្នារវាងថ្មភក់ និងថ្មបាយក្រៀម។ កន្លែងតភ្ជាប់នៃសម្ភារៈសំណង់ទាំងពីរប្រភេទនេះ គឺពុំមានតុល្យភាពគ្នា ដែលជាមូលហេតុនាំឲ្យរចនាសម្ព័ន្ធទាំងមូលស្ថិតនៅក្នុងភាពអត់លំនឹង។ ថ្មបាយក្រៀមមានផ្ទុកទៅដោយជាតិកៅឡាំងច្រើន និងមានរន្ធធំៗជាច្រើននៅក្នុងផ្ទៃរបស់ថ្ម ដែលអាចអនុញ្ញាតឲ្យទឹកអាចជ្រាបចូលទៅខាងក្នុងរចនាសម្ព័ន្ធរបស់វាយ៉ាងងាយ។ បន្ទាប់មកសារធាតុកៅឡាំងចាប់ផ្តើមរលាយហើយក្នុងពេលជាមួយគ្នានោះដែរ ជីវៈចម្រុះក៏ចាប់ផ្តើមមានជីវិតនៅជាប់លើផ្ទៃថ្មទំាំងនោះ។
កត្តារូបសាស្រ្ត៖ កត្តានេះមានពាក់ព័ន្ធនឹងអាកាសធាតុ ពន្លឺ និងទឹកជាកត្តាចម្បងក្នុងការបង្កើតឲ្យមានជីវៈចម្រុះមកភ្ជាប់ខ្លួនជាមួយនឹងថ្មប្រាសាទ។ ជីវៈចម្រុះដែលមកភ្ជាប់ខ្លួនជាមួយនឹងថ្មប្រាសាទ បានធ្វើឲ្យថ្មប្រាសាទទាំងនោះរងនូវការខូចខាត។ ការប្រែប្រួលកម្រិតសីតុណ្ហភាពខ្ពស់ និងទាបបានជះឥទ្ធិពលទៅលើសមាសធាតុនៃរចនាសម្ព័ន្ធរបស់ប្រាសាទ ដែលអាចបណ្តាលឲ្យមានស្នាមប្រេះ និងប្រែប្រួលពីទម្រង់ដើមរបស់វា។ សត្វល្អិតធ្វើរូងនៅផ្នែកខាងក្នុងគ្រឹះ និងនៅតាមជញ្ជាំងថ្មបាយក្រៀម និងរុក្ខជាតិដែលដុះគ្របពីលើប្រាសាទ និងដើមឈើដែលដុះលើរចនាសម្ព័ន្ធរបស់ប្រាសាទ។
កាលពីឆ្នាំ១៩៩៩ ប្រាសាទតានៃត្រូវបានជ្រើសរើសធ្វើជាមជ្ឈមណ្ឌលបណ្តុះបណ្តាលស្តីពីការថែរក្សា ជួសជុលឡើងវិញ និងគ្រប់គ្រងបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌។ ក្រោយមកចាប់ពីឆ្នាំ ២០០១ ដល់ឆ្នាំ២០១២ អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា និងវិទ្យាស្ថានជាតិស្រាវជ្រាវមរតកវប្បធម៌នៃទីក្រុងតូក្យូប្រទេសជប៉ុន បានបង្កើតគម្រោងសហប្រតិបត្តិការរួមគ្នាមួយ ក្នុងគោលបំណងសិក្សាស្រាវជ្រាវអំពីការខូចខាតនៃថ្មប្រាសាទក្នុងតំបន់អង្គរ ដែលបណ្តាលមកពីជីវសាស្រ្តចម្រុះ ដោយអនុវត្តជាពិសេសនៅប្រាសាទតានៃ។
បន្ទាប់ពីបញ្ចប់គម្រោងសា្រវជ្រាវខាងលើរួចនៅក្នុងខែមករា ឆ្នាំ២០១៣ អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា និងវិទ្យាស្ថានជាតិស្រាវជ្រាវមរតកវប្បធម៌នៃទីក្រុងតូក្យូប្រទេសជប៉ុន ក៏បានរៀបចំសិក្ខាសាលាមួយស្តីពី ការអភិរក្សថ្មប្រាសាទក្នុងឧទ្យានអង្គរ ដើម្បីផ្សព្វផ្សាយពីលទ្ធផលដែលបានស្រាវជ្រាវដោយអ្នកជំនាញការផ្សេងៗអស់រយៈពេល១០កន្លងមក។
នាយកដ្ឋានអភិរក្សប្រាសាទក្នុងឧទ្យានអង្គរ និងបុរាណវិទ្យាបង្ការ បានស្នើឲ្យមានគម្រោងអភិរក្ស និងលើកតម្លៃប្រាសាទតានៃនោះឡើង។ ភាគីវិទ្យាស្ថានជាតិស្រាវជ្រាវមរតកវប្បធម៌នៃទីក្រុងតូក្យូប្រទេសជប៉ុន ក៏បានប្រកាសចូលរួមនៅក្នុងគម្រោងនេះជាមួយនឹងការបណ្តុះបណ្តាលផ្នែកបច្ចេកទេសដល់បុគ្គលិករបស់អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា។ ក្នុងកិច្ចប្រជុំពេញអង្គ អាយស៊ីស៊ី-អង្គរ (ICC-Angkor) ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៤ គម្រោងនេះក៏បានលើកយកមកបង្ហាញដោយនាយកដ្ឋានអភិរក្សប្រាសាទក្នុងឧទ្យានអង្គរ និងបុរាណវិទ្យាបង្ការ។
អត្ថបទខ្លឹមសារយោងតាមឯកសាររបស់នាយកដ្ឋានអភិរក្សប្រាសាទក្នុងឧទ្យានអង្គរ និងបុរាណវិទ្យាបង្ការនៃអាជ្ញាធរជាតិអប្សរា ៕