ព័ត៌មានទាន់ហេតុការណ៍៖

វិភាគអន្តរជាតិ៖ ប្រធានាធិបតីវ្ល៉ាឌីមៀរពូទីន: ខ្ញុំគាំទ្រតែប្រទេសណា និងបុគ្គលណាដែលល្អប៉ុណ្ណោះ

ចែករំលែក៖

ប្រធានាធិបតីរុស្សីលោកវ្ល៉ាឌីមៀរ ពូទីន បានរិះគន់ដល់នាយករដ្ឋមន្ត្រីអង់គ្លេសថា ជាបុគ្គលទលន់ខ្យោយ ហើយថែមទាំងឌឺ​ដងដល់អាមេរិកថាកំពុងតែចង់ប្រកួតជា មួយខ្លាឃ្មុំកំណាច ពេលដែលអាមេរិកឡើងគម្រោងវាយប្រហារស៊ីរីរយៈពេល៩០ថ្ងៃនោះ។

លោកពូទីនបញ្ជាក់ទៀតថា លោក​​គាំទ្រអ្នកណាអ្នកនោះគឺជាមនុស្សល្អ ហើយ​លោកមិនគាំទ្រដល់ អ្នកដែលចេះតែចង់ បំផ្លាញផលប្រយោជន៍របស់គេនោះ ឡើយ។ ភ័ស្តុតាងដែអាមេរិកបង្ហាញនោះមិនគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការវាយប្រហារស៊ីរី នោះឡើយ ហើយពិភពលោកមានច្បាប់ អាមេរិកមិនត្រូវបំពានច្បាប់ឡើយ ក្នុងនាម ជាប្រទេសមហាអំណាច។

ស្ថានភាពនៅក្នុងប្រទេសស៊ីរី ធ្វើឲ្យ សហគមន៍អន្តរជាតិ ព្រួយបារម្ភ និងបញ្ចេញ ប្រតិកម្មយ៉ាងខ្លំាងនោះ គឺការប្រើអាវុធ គីមី។ រហូតមកដល់សព្វថ្ងៃ ឲ្យតែមានការផ្ទុះចេញនូវការប្រើអាវុធគីមីម្តងៗ រដ្ឋាភិ បាល និងក្រុមប្រឆំាងតែងតែបានទម្លាក់​កំហុសដាក់គ្នាទៅវិញ ទៅមក។ ការវាយប្រហារដោយអាវុធគីមីនាពេលកន្លងមក របស់ស៊ីរីបានធ្វើឲ្យលោកត្រាំសម្រេចចិត្តវាយប្រហារដោយមីស៊ីលជាការព្រមាន ដល់រដ្ឋាភិបាលស៊ីរី ជាលើកចុងក្រោយ ។

តើវត្តមានអាវុធគីមីនៅស៊ីរីបានចាប់ កំណើតយ៉ាងដូចម្តេច និងថាតើមានប្រទេសណាខ្លះដែលបានជួយបណ្តុះបណ្តាលស៊ីរីឲ្យចេះ ផលិតអាវុធគីមី?

អ្វីៗបានចាប់ផ្តើមដំបូងនៅដើមទសវត្សឆ្នំា ៨០ បន្ទាប់ពីប្រទេសស៊ីរីបានចាញ់ សង្គ្រាមជាមួយប្រទេសអ៊ីស្រាអែលចំនួន ៣លើកបន្តបន្ទាប់គ្នា គឺឆ្នំា ១៩៦៧, ១៩៧៣ និងម្តងទៀតក្នុងឆ្នំា ១៩៨២ គឺ ចាប់ពីពេលនោះហើយដែលស៊ីរីបានផ្តើមអភិវឌ្ឍកម្មវិធីអាវុធគីមី ស្ងាត់ៗដោយ លើកយកហេតុផលថា អ៊ីស្រាអែលក៏បានលួចធ្វើការអភិវឌ្ឍគ្រាប់បែកបរមាណូដែរ។ ទីក្រុងដាម៉ាសបានពន្យល់បកស្រាយ ថា ខ្លួនមិនអាចបោះបង់ចោលនូវកម្មវិធី អាវុធគីមីរបស់ខ្លួនបានទេ ដរាបណាអ៊ីស្រាអែលនៅតែជាប្រទេសគំរាមកំហែងសន្តិសុខចំពោះខ្លួននោះ។ ស៊ីរីបានចាប់ផ្តើម ផលិតអាវុធគីមីដោយខ្លួនឯងក្នុងឆ្នំា ១៩៧១ នៅមជ្ឈមណ្ឌលសិក្សា និងស្រាវជ្រាវក្នុងទីក្រុងដាម៉ាស។ សព្វថ្ងៃ មជ្ឈមណ្ឌលនេះជាអ្នកគ្រប់គ្រងកម្មវិធីអាវុធគីមីនៅក្នុងប្រទេសស៊ីរី។

នៅពេលចាប់ផ្តើមផលិតអាវុធគីមីលើកដំបូង ទីក្រុងដាម៉ាសអត់ស្គាល់បច្ចេកវិទ្យា និងក៏គ្មានចំណេះដឹងផ្នែកវិទ្យាសាស្រ្តអ្វី ដើម្បីផលិតអាវុធគីមីឲ្យ បានជោគជ័យ ដែរ។ ប៉ុន្តែដៅយសារជំនួយពីប្រទេសជិតខាង ក៏ដូចពីសម្ពន្ធមិត្តអឺរ៉ុបបានអនុញ្ញាត ឲ្យស៊ីរីក្លាយជាប្រទេស ដែលអាចផលិត​អាវុធគីមីប្រកបដោយគុណភាពខ្ពស់ និងដែលមានបរិមាណស្តុកដ៏សំខាន់មួយនៅក្នុងពិភពលោក។ បទពិសោធន៍ និងសមត្ថភាពនៃការផលិតអាវុធគីមីដែលស៊ីរីមាន​បច្ចុប្បន្ន គឺបានមកពីជំនួយរបស់អ្នកដទៃតែម្តង។

យោងតាមមជ្ឈមណ្ឌលសិក្សាផ្នែក សន្តិសុខអន្តរជាតិ និងគ្រប់គ្រងគ្រឿង សព្វាវុធបានឲ្យដឹងថាអេហ្ស៊ីប គឺជាប្រទេសទី១ដែលបានលក់សមាសភាពគីមីទៅឲ្យស៊ីរី មុនសង្រ្គាម Kippour ក្នុងឆ្នំា ១៩៧៣។ តែតំាងពីទសវត្សឆ្នំា ៨០ មក ទីក្រុងដាម៉ាសក៏បានចាប់ផ្តើមអភិវឌ្ឍកម្មវិធីអាវុធគីមី​ដោយខ្លួនឯង និងទទួលបានការជួយឧបត្ថម្ភពីសហភាពសូវៀត អុីរ៉ង់ ចិន និងប្រទេស កូរ៉េខាងជើង។ ស៊ីរីមានទីតំាងផលិតអាវុធគីមីមិនតិចជាង ៤កន្លែងនោះទេ។ យោង តាមក្រុមហ៊ុន Global Securityបញ្ជាក់ថាសមាសភាពគីមីភាគច្រើនត្រូវបានស៊ីរីនំាចូលពីប្រទេសអឺរ៉ុប ដូចយ៉ាងហុល្លង់ ស្វីុស បារំាង អូទ្រីស និងអាល្លឺម៉ង់។ ចំណែក ប្រទេសបារំាង ទីក្រុងដាម៉ាសបានទិញ ផលិតផលថ្នំាពេទ្យមួយចំនួនដែលអាច យកទៅផ្សំ ធ្វើជាអាវុធគីមីបាន នេះ បើយោងតាមក្រុមហ៊ុន Global Security បញ្ជាក់ប្រាប់ឲ្យដឹង។ ម្យ៉ាងទៀត រដ្ឋាភិបាល ស៊ីរីក៏បាននំាចូលនូវផលិតផលគីមីមួយ​ចំនួនដែលអាចប្រើ បាននៅក្នុងវិស័យ កសិកម្មផង និងផ្សំធ្វើជាអាវុធគីមីគ្រប់​ប្រភេទផង។

ទើបតែនៅក្រោយឆ្នំា ១៩៨៥ ទេ ដែលការនំាចូលសមាសភាពគីមីមានការលំបាកខ្លំាង ក្រោយពីអង្គការ Australia Group បាន ផ្តួចផ្តើមគំនិតឲ្យមានការពង្រឹងលើការនំាចេញផលិតផលគីមី។ អង្គការ Australia Group ត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយមានការចូលរួមពីប្រទេសចំនួន ៤០ ដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆំាងនឹងការសាយភាយសារធាតុគីមី ក្រោយពីមានព្រឹត្តិការណ៍ប្រើអាវុធគីមី ប្រឆំាងជនជាតិ Kurde ក្នុងប្រទេសអុិរ៉ាក់។ តំាងពីពេលនោះមក និងដើម្បីអាចបន្តការអភិវឌ្ឍកម្មវិធីអាវុធគីមីរបស់ខ្លួនបានទីក្រុងដាម៉ាសក៏បានងាកទៅរកតែសម្ពន្ធមិត្ត ចាក់ទឹកមិនលិចពីរ គឺប្រទេសរុស្ស៊ី និង អុីរ៉ង់។

យោងតាមក្រុមអ្នកឯកទេសយោធាបាឲ្យដឹងថា ស៊ីរីច្រើនស្តុកសារធាតុគីមីរបស់ខ្លួនក្រោមទ្រង់ទ្រាយជាវត្ថុរាវនៅ ក្រោម​ដីយ៉ាងជ្រៅ និងដោយមានសន្តិសុខយ៉ាងត្រឹមត្រូវនៅតាមមូលដ្ឋានយោធាសំខាន់ៗរបស់ ខ្លួន។ ទន្ទឹមគ្នានេះ ក៏មានការស្តុក ​​ ទុកនៅក្នុងរូងព្រៃភ្នំដាច់ស្រយាលផងដែរ។ តាមក្រុមអ្នកឯកទេសយោធាដដែលបានឲ្យដឹងទៀតថា ស៊ីរីបានយកសារធាតុគីមីទៅដាក់នៅក្នុងក្បាលគ្រាប់មីស៊ីលអន្តរ​​ ទ្វីប ឬមួយក៏នៅក្នុងក្បាលគ្រាប់កំាភ្លើងត្បាល់ ជាដើម។ មានសារធាតុគីមីជាច្រើនប្រភេទដែលស៊ីរីបានផលិត ក្រោមរូបភាពជា ឧស្ម័នគីមី តែអ្វីដែលគ្រប់គ្នាបាននិយាយ និងបានឮមកដល់ពេលនេះនោះ គឺការ ប្រើឧស្ម័នសារ៉ាង « Gaz sarin) ពីសំណាក់ទាហានស៊ីរីវាយប្រហារលើក្រុមប្រឆំាង។ ឧស្ម័នសារ៉ាង គឺជាឧស្ម័នពុលខ្លំាង និងដែលមានប្រតិកម្មផ្ទាល់យ៉ាងសាហាវលើប្រព័ន្ធសរសៃប្រសាទរបស់មនុស្ស ក៏ដូចជា សត្វ។

រហូតមកដល់ពេលនេះ គេនៅតែមិន ទាន់អាចដឹងបានទេថា តើស៊ីរីមានស្តុក បរិមាណអាវុធគីមីប៉ុន្មានតោននោះទេ ហើយរហូតមកដល់ពេលនេះទៀត ក៏ក្រុមប្រទេសលោកខាងលិចដែលមានអាមេរិកជាមេខ្លោង ក៏នៅតែមិនទាន់អាចសន្និដ្ឋាន ថា របបក្រុងដាម៉ាសជាអ្នកប្រើអាវុធគីមី សម្លាប់ពលរដ្ឋខ្លួនឯងឬក៏យ៉ាងណានោះទេ។ តែទីក្រុងដាម៉ាសធ្លាប់បានបញ្ជាក់ ម្តងហើយ ម្តងទៀតថា ខ្លួនប្រើអាវុធគីមីតែក្នុងករណីណាដែលមានការឈ្លានពានពីខាងក្រៅ តែប៉ុណ្ណោះ ពោលគឺមិនបានប្រើដើម្បីសម្លាប់ពលរដ្ឋខ្លួនឯងទេ។ អ្វីដែល បស្ចិមលោកហ៊ានអះអាងនៅពេលនេះនោះគឺថា ស៊ីរី គឺជាជង្រុកស្តុកអាវុធគីមី មួយដ៏មានប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់នៅក្នុងពិភពលោក។ តែទីក្រុងដាម៉ាសធ្លាប់បានបញ្ជាក់ម្តងហើយ ម្តងទៀតថា ខ្លួនប្រើអាវុធគីមីតែក្នុងករណីណាដែលមានការឈ្លានពានពីខាងក្រៅ តែប៉ុណ្ណោះ ពោលគឺមិនបានប្រើដើម្បីសម្លាប់ពលរដ្ឋខ្លួនឯងទេ។

គួររម្លឹកជូនថា ស៊ីរីមិនបានចុះហត្ថលេខាលើអនុសញ្ញាអន្តរជាតិស្តីពីការហាមប្រើ អាវុធគីមីទេ តែបានគំាទ្រការហាមមិនឲ្យប្រើអាវុធប្រល័យលោកនៅតំបន់ដើម បូព៌ា។ ចំណែកប្រទេសអ៊ីស្រាអែលវិញ ​ ទីក្រុងហ៊្សេរុយសាឡិមបានចុះហត្ថលេខាលើអនុសញ្ញាអន្តរជាតិស្តីពីការ ហាមប្រើ​អាវុធគីមី តែនៅមិនទាន់បានឲ្យសច្ចាប័ន ទេ៕ ម៉ែវ សាធី


ចែករំលែក៖